(ง) ปจฺจนีกโอกาโส
[243] ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ…เป.…ฯ
(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา
[244] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ โสตายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?
ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ โสตายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติ โสตายตนญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ โสตายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?
กามาวจรา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจรา จวนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติ ฆานายตนญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ฆานายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ปรินิพฺพนฺตานํ รูปาวจรา จวนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติฯ
(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?
ปญฺจโวการา จวนฺตานํ อจกฺขุกานํ กามาวจรํ อุปปชฺชนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ ปญฺจโวกาเร ปรินิพฺพนฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชติ รูปายตนญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ รูปายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?